حق رقبی چیست ؟
مقدمه
در این مطلب سعی شده است تا ساده و مختصر با حق رقبی آشنا شوید اما قبل از آنکه بدانیم حق رقبی چیست برای درک بهتر از آن لازم است حق انتفاع را بشناسیم
حق انتفاع
واژه انتفاع به معنی بهره بردن است و حق انتفاع نیز معادل حق استفاده می باشد. در واقع به طور مختصر، حق انتفاع زمانی مطرح است که استفاده کننده مال، مالک آن مال نیست و این حق بنا به شرایط یا عقدی به شخص داده شده است. به عبارت دیگر حق انتفاع حقی است که به موجب آن فرد میتواند از مال یا ملک متعلق به شخص دیگری استفاده کند و از منافع آن بهره‌مند شود، بدون آنکه مالکیت مال به او انتقال یابد. این حق معمولاً در قالب قرارداد یا توافق مشخص می‌شود و مدت زمان مشخصی دارد. ماده 40 قانون مدنی حق انتفاع را اینگونه تعریف کرده است:
ماده 40 قانون مدنی : حق انتفاع عبارت از حقی است که به موجب آن شخص میتواند از مالی که عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد استفاده کند.
حق رقبی چیست؟
در لغت :
واژه “رقبي” هم خانواده “رَقَبِه” بوده و در لغت به معناي چيزي می باشد كه داراي حيطه و محيط است و به عبارت ديگر احصاء شده است. در اصطلاح براي قطعه زمين مشخص استعمال می شود.
در حقوق:
حق رقبی یکی از انواع حق انتفاع است که به موجب آن، حق استفاده و بهره‌برداری از مال یا ملک متعلق به دیگری برای مدت معینی به فرد واگذار می‌شود. پس از اتمام مدت تعیین‌شده، حق انتفاع خاتمه یافته و منافع مال به مالک اصلی برمی‌گردد. لذا حق رقبی حق انتفاعی است که از طرف مالک برای مدت معینی برقرار می شود. در اين صورت از حق انتفاع مذكور بعنوان “حق رقبي” [رُ قْ با] ياد مي شود. مثلاًَ صاحب‌خانه‌ای حق سکونت و استفاده از آن ملک را برای یک سال یا بیشتر به دیگری واگذار می‌کند.
ویژگی‌های حق رقبی
- مدت‌دار بودن: مهم‌ترین ویژگی حق رقبی این است که برای مدت مشخص و محدود واگذار می‌شود.
- عدم انتقال مالکیت: در حق رقبی، مالکیت مال همچنان در اختیار مالک اصلی است و فقط حق استفاده از منافع مال به شخص دیگری داده می‌شود.
- بازگشت منافع به مالک: پس از اتمام مدت حق رقبی، استفاده از مال و منافع آن به مالک اصلی بازمی‌گردد.
جدول حق رقبی
ممکن است تصویر تلفن همراه قادر به پخش کلیه ستون های جدول نباشد لذا جهت مشاهده این جدول از طریق تنظیمات مرورگر تلفن همراهتان دسکتاپ سایت ( desktop site ) را انتخاب نمایید تا نسخه دسکتاپ سایت را ملاحظه نمایید یا آنکه از طریق لپ تاپ یا کامپیوتر این مطلب را مطالعه نمایید. مضافاً جدول زیر به صورت جداگانه در بخش دریافت فایل Word (انتهای مطلب) قابل دانلود است.
|
شرح |
عنوان |
| حقی که به موجب آن فرد میتواند برای مدت معین از مال دیگری استفاده کند. |
تعریف |
| مشخص و محدود (مثلاً ۵ سال، ۱۰ سال و غیره). |
مدت زمان |
| در اختیار مالک اصلی باقی می‌ماند و منتقل نمی‌شود. |
مالکیت مال |
| پس از اتمام مدت مشخص، حق انتفاع خاتمه یافته و منافع به مالک بازمی‌گردد. |
پایان حق انتفاع |
| معمولاً غیرقابل انتقال به غیر، مگر اینکه در قرارداد اجازه داده شود. |
قابلیت انتقال |
| اجازه استفاده از یک باغ یا خانه برای ۱۰ سال بدون انتقال مالکیت.
|
مثال |
