موارد جواز تغییر نام کوچک
در ایران، تغییر نام و نام خانوادگی بر اساس قانون ثبت احوال انجام می‌شود و شامل یک سری مقررات و شرایط خاص است. این قوانین توسط سازمان ثبت احوال کشور تنظیم شده و به منظور سامان‌دهی و جلوگیری از سوءاستفاده‌ها، به طور دقیق اجرا می‌شود. اسامی افراد به دو بخش نام کوچک و نام خانوادگی تقسیم می شود. منظور از نام کوچک نامی است که توسط والدین در زمان اخذ شناسنامه برای طفل تازه متولد شده انتخاب می کنند و نام خانوادگی دربرگیرنده روابط خانوادگی و نسب فرد می شود. چه نام و چه نام خانوادگی افراد طی یک سند رسمی توسط ثبت احوال به ثبت می رسد به همین دلیل تغییر آن عواقب گسترده ای را در پی خواهد داشت به همین دلیل تغییر نام و نام خانوادگی آسان نمی باشد.
شرایط تغییر نام
اشخاص بالای ۱۸ سال: تمامی افرادی که به سن قانونی ۱۸ سال تمام رسیده‌اند، مجاز به درخواست تغییر نام خود هستند. این افراد می‌توانند به سازمان ثبت احوال مراجعه کرده و با ارائه مدارک مورد نیاز، درخواست تغییر نام خود را ثبت نمایند. افراد می‌توانند در شرایط زیر درخواست تغییر نام دهند:
نام‌های نامناسب یا بی‌معنا: نام‌هایی که زشت، تحقیرآمیز، بی‌معنی یا مغایر با شئونات اسلامی و اجتماعی باشند.
اصلاح نام‌های مغایر با جنسیت: نام‌هایی که با جنسیت فرد همخوانی ندارند.
تغییر جنسیت : با تغییر جنیسیت تبعاً نمی توان نام جنسیت قبلی را برای فرد در نظر گرفت زیرا نام و جنسیت جدید با یکدیگر هماهنگی ندارد. به همین دلیل تغییر نام افرادی که تغییر جنسیت داده اند امکان پذیر است.
درخواست تغییر به نام‌های مذهبی یا معمول: درخواست تغییر نام به اسامی مقبول، مذهبی یا رایج.
نام‌های مرکب ناموزون: افرادی که نام‌های مرکب بی‌معنی یا ناهماهنگ دارند، می‌توانند درخواست اصلاح کنند.
تغییر نام اقلیت‌های مذهبی: افراد غیرمسلمان می‌توانند درخواست تغییر نام به اسامی رایج در دین یا فرهنگ خود بدهند.
تصحیح اشتباه در ثبت اولیه: اگر هنگام ثبت نام اشتباهی رخ داده باشد، قابل تصحیح است.
نام ممنوعه : نام کوچک جز نام های ممنوعه باشد که در این صورت جوازی برای تغییرنام است.
ثبت غلط و اسامی دارای معنای خاص : گاهی اوقات دیده شده است نام افراد در زبان محلی که دارای یک معنای خاص می باشد به دلایلی املا یا انشاء آن به غلط ثبت می شود که تصحیح اشتباهات املایی و انشایی نیز مورد بعدی از موارد تغییر نام می باشد.
حروف زاید: بعضی از نام ها دارای حرف زاید می باشند که حذف کلمات زاید از اسم از موارد جواز تغییر نام کوچک است.
تغییر دین : در مواردی که افراد غیر مسلمان به اسلام می پیوندند نیز امکان تغییر نام وجود خواهد داشت. توجه داشته باشید تغییر دین از اسلام به دیگر ادیان می تواند ارتداد تلقی شود.
همنام بودن خواهران یا برادران : همنام بودن خواهران و برادران یا هم نام بودن فرزند با پدر در گذشته به چشم می خورد که این مورد نیز از موارد جواز تغییر نام می باشد.
تغییر نام افراد با نام ایام هفته : تغییر نام افرادی که نامشان از اسمی هفته است (مانند شنبه، یکشنبه،جمعه و…) نیز موردی است که افراد می توانند به دلیل آن نام کوچک خود را تغییر دهند.
تغییر در شکل نوشتاری : تغییر شکل نوشتاری اسم از عربی به فارسی نیز مجوزی برای تغییر نام است. به عنوان مثال تغییر رحمن به رحمان
اسامی با وزن نامناسب یا غیرمتعارف: برخی از اسامی ممکن است از نظر وزنی یا معنایی مناسب نباشند و عرفاً به عنوان یک نام شناخته نشوند. به عبارت دیگر، این اسامی نمی‌توانند به طور طبیعی و درستی به عنوان نام افراد استفاده شوند. این قبیل اسامی، به دلیل عدم تطابق با معیارهای استاندارد نام‌گذاری، در فهرست نام‌های مجاز برای تغییر قرار نمی‌گیرند.
اسامی مغایر با مقدسات اسلامی: اسامی که با اصول و مقدسات اسلام سازگاری ندارند و ممکن است به نوعی بی‌احترامی به دین اسلام تلقی شوند، به طور کلی برای تغییر نام مجاز نخواهند بود. به عنوان مثال، نام‌هایی که به طور تاریخی با بت‌های پیش از اسلام مانند “عبدالعزی” مرتبط هستند، به دلیل هتک حرمت به اسلام، مجاز به استفاده نخواهند بود.
اسامی کشوری و لشکری: استفاده از اسامی که به مقامات نظامی، اداری یا سیاسی مانند “سرگرد”، “سرتیپ”، “شهردار”، “دکتر” و مشابه آن‌ها تعلق دارند، معمولاً ممنوع است. این قبیل اسامی به دلیل بار معنایی خاص و مرتبط با عنوان‌های رسمی، نمی‌توانند به عنوان نام‌های فردی در شناسنامه ثبت شوند.
موارد مذکور از جمله مواردی است که افراد می توانند بر اساس قانون درخواست تغییر نام را نمایند و در غیر از این موارد، در صورت تغییر نام، خلاف قانون عمل شده است.
چه افرادی می توانند درخواست تغییر نام را مطالبه نمایند
اشخاص بالای ۱۸ سال: تمامی افرادی که به سن قانونی ۱۸ سال تمام رسیده‌اند، مجاز به درخواست تغییر نام خود هستند. این افراد می‌توانند به سازمان ثبت احوال مراجعه کرده و با ارائه مدارک مورد نیاز، درخواست تغییر نام خود را ثبت نمایند. در این مورد، فرآیند تغییر نام از طریق سازمان ثبت احوال انجام می‌شود و نیاز به مراجع قضایی نخواهد بود.
افراد کمتر از ۱۸ سال دارای حکم رشد: کودکانی که به سن قانونی نرسیده‌اند اما دارای حکم رشد هستند، می‌توانند تحت شرایط خاصی درخواست تغییر نام خود را ثبت کنند. حکم رشد به معنای آن است که کودک به دلیل رسیدن به حدی از بلوغ فکری و اخلاقی، می‌تواند به‌طور مستقل تصمیم‌گیری کند. در این حالت، فرد با ارائه حکم رشد و سایر مدارک لازم، می‌تواند اقدام به تغییر نام نماید.
پدر یا جد پدری برای فرزندان کمتر از ۱۸ سال: پدر یا جد پدری فرزندانی که هنوز به سن ۱۸ سال نرسیده‌اند، می‌توانند با ارائه شناسنامه خود و مستندات مربوطه، درخواست تغییر نام فرزندان خود را ثبت نمایند. این تغییر نام باید مطابق با مقررات و قوانین جاری انجام شود و برای تأمین حقوق قانونی فرزندان، لازم است که مدارک لازم به سازمان ثبت احوال ارائه شود.
سرپرست قانونی (قیم، امین، وصی): سرپرست قانونی افراد صغیر و محجور، نظیر قیم، امین یا وصی، که به‌طور قانونی مسئولیت نگهداری و سرپرستی فرد را بر عهده دارد، می‌تواند با ارائه مدارک مستند و تایید سمت خود، اقدام به تغییر نام فرد تحت سرپرستی کند. این مدارک باید به‌طور رسمی به سازمان ثبت احوال ارائه شود تا درخواست تغییر نام بررسی و تایید گردد.
نکات :
- تغییر نام افراد زیر ۱۸ سال از طریق سازمان ثبت احوال امکان‌پذیر نمی‌باشد.
- برای این دسته از افراد، فرآیند تغییر نام باید از طریق مراجعه به محاکم قضایی صورت گیرد. در چنین مواردی، متقاضیان باید به دادگاه مراجعه کرده و درخواست خود را به‌طور قانونی پیگیری کنند تا با بررسی مستندات و دلایل ارائه‌شده، تغییر نام آن‌ها به تصویب برسد.
مراحل تغییر نام
برای تغییر نام، شما این امکان را دارید که به کلیه ادارات ثبت احوال در سراسر کشور مراجعه نمایید. این به این معناست که برای درخواست تغییر نام خود نیازی نیست که تنها به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود مراجعه کنید؛ بلکه می‌توانید درخواست خود را به هر اداره ثبت احوال در هر نقطه از کشور ارائه دهید. برای تغییر نام یا نام خانوادگی، مراحل زیر باید طی شود:
مراجعه به ثبت احوال محل صدور شناسنامه: ارائه درخواست به اداره ثبت احوال.
پر کردن فرم‌های مربوطه: تکمیل درخواست تغییر نام با دلایل موجه.
ارائه مدارک شناسایی: از جمله شناسنامه و کارت ملی.
بررسی توسط کمیسیون ثبت احوال: درخواست شما توسط کمیسیون ثبت احوال بررسی می‌شود.
صدور رأی کمیسیون: اگر درخواست تأیید شود، تغییر اعمال می‌گردد.
دریافت شناسنامه جدید: پس از موافقت، شناسنامه جدید صادر خواهد شد.
مدارک مورد نیاز برای تغییر نام از طریق دادگاه
این مدارک و مستندات برای تسهیل فرآیند تغییر نام و اطمینان از رعایت کامل مقررات و قوانین مرتبط ضروری هستند. ارائه دقیق و کامل این مدارک، روند بررسی و تصویب درخواست تغییر نام را سرعت می‌بخشد.
اصل شناسنامه و کپی صفحات آن: متقاضیان اصل شناسنامه خود را به همراه دو نسخه کپی از تمامی صفحات آن ارائه کنند. این مدارک برای تأیید هویت متقاضی و بررسی صحت اطلاعات مربوط به نام و نام خانوادگی الزامی است.
مدارک مربوط به متقاضیان زیر ۱۸ سال: برای تغییر نام در شناسنامه افراد زیر ۱۸ سال، ارائه اصل شناسنامه پدر یا جد پدری ضروری است. همچنین، کپی شناسنامه پدر یا جد پدری نیز باید ارائه شود تا هویت و ارتباط خانوادگی متقاضی به‌صورت دقیق تأیید گردد.
استشهاد محلی (در صورت نیاز): در برخی موارد، ممکن است نیاز به ارائه استشهاد محلی باشد. این استشهاد معمولاً برای تایید برخی از اطلاعات یا شرایط خاص در خصوص تغییر نام، از سوی اشخاص معتمد و معتبر تهیه می‌شود.
تکمیل فرم درخواست تغییر اسم: متقاضیان باید فرم مخصوص درخواست تغییر اسم در شناسنامه را تکمیل کنند. این فرم شامل اطلاعات شخصی و دلایل درخواست تغییر نام است و باید به دقت پر شود.
واریز هزینه‌های مربوطه: برای انجام تغییر نام، متقاضیان موظف به پرداخت هزینه‌های تعیین شده توسط سازمان ثبت احوال یا دادگاه هستند. این هزینه‌ها باید طبق تعرفه‌های مربوطه واریز شود و رسید پرداخت آن ارائه گردد.
گواهی عدم سوء پیشینه (برای متقاضیان بالای ۱۸ سال): متقاضیان بالای ۱۸ سال باید گواهی عدم سوء پیشینه و محکومیت کیفری را ارائه دهند. این گواهی نشان‌دهنده عدم وجود سابقه کیفری یا سوء پیشینه است و برای اطمینان از صلاحیت متقاضی در فرآیند تغییر نام ضروری است.
